[december 2004] Niet het kind, maar de juf of mees centraal

[Patrick]

Ik betrap me telkens op het feit dat bepaalde denkbeelden over het kind ongelooflijk hardnekkig kunnen zijn. Al vanaf 1982, één jaar na het verlaten van de Pedagogische Akademie, trachtte ik me los te weken uit het gedachtegoed dat het kind centraal moet staan. Ik stond toen voor een losgeslagen groep 8, leraar overspannen: 32 kinderen welgeteld. De idealen van de basisschool, toen in ontwikkeling, scoorden goed: iedereen moet mee kunnen komen in de mainstream. Het kind centraal, volgen maar....

Suvival of the fittest was meer mijn motto. Ik eerst dan jullie. Nu zo'n 23 jaar later en aan de vooravond van een nieuwjaar met goede voornemens, weet ik meer. Onderwijs valt en staat gewoon met de man of vrouw voor de klas. Zo was het en zo zal het altijd blijven. Ondanks alle nieuwe ontwikkelingen in thema's als 'onderwijs dient het kind' (SBO, WSNS, VMBO, REC enz), zal het kind nooit centraal komen te staan.
Deze utopie kan niet langer bestaan. Ik wil echt iets veranderen. Het wordt tijd voor een grondige pedagogische verbouwing. We moeten af van het kind. Dat is allemaal flauwekul. Niet het kind, maar de juf of mees moet centraal. Pas als dat tot 'mainstream' verheven wordt, is er weer hoop. Hoop op een nieuw begin, ook voor het kind.

Mijn voorstel is het onderwijs in z'n huidige vorm compleet af te schaffen. Tot op de fundering moet er afgebroken en verbouwd worden.
Ik stel voor dat het onderwijs wordt ingericht als een Hema, een V&D of een Gamma: een warenhuis waar je gaat halen wat je nodig hebt, net zo als in het echte leven.
Hier valt tenminste nog iets te kiezen door de juf of de mees. flexibele werktijden, verschillende afdelingen, aanbiedingen, creativiteit bij het inrichten en bovenal: je hoeft geen rekening meer met het kind te houden. Super toch!.

Laatst liep ik door een tuincentrum. Ik was op zoek naar een buitenlamp. Grote borden met 'INGANG' en pijlen gaven de looproute aan. Als ik ergens een hekel aan heb dan is het wel een verplichte looproute. Onopvallend word je langs alle koopjes geleid, inclusief de kerstafdeling. Plotseling klinkt het 'Jingle Bells' en gaat één of ander rendiergevaarte op de muziek bewegen. Ik zal wel door een bewegingsdetector gelopen zijn. Hier zit ik niet op te wachten, waar is de stopknop? Kijk, deze zaak heeft het absoluut niet begrepen. Hier ga je niet meer halen wat je nodig hebt, te veel ballast.

Het huidige onderwijs is net zo. Verplicht moeten alle looproutes gevolgd worden en als het niet lukt, zijn er nog wat speciale routes met nog meer koopjes en kerstliederen. Tja, dat komt ervan als je het kind centraal zet. Dan heb je looproutes nodig, volgsystemen en opvangcentra.

Weg met die onzin. Ik wil het jaar 2005 echt anders beginnen. Het jaar 2005 wordt het jaar van de pedagogische verbouwing: weg met dat kind, leve de juf of mees. Verbouw je klas (of met enkele collegae de school) tot een warenhuis zonder verplichte looproutes en kijk wat kinderen komen halen. Je zult versteld staan. Eindelijk heb je de kans jezelf centraal te zetten. Het is jouw warenhuis. Dat wordt genieten. Klasse!

Begin de verbouwing bij de fundering, de peuter- en kleutergroepen. Die lijken immers al een beetje op een warenhuis. Trap niet in de valkuil bij groep 3 of hoger te willen starten met de verbouwing. Daar zitten meestal de afdelingen 'klassikaal', die alleen maar naar aanpassingen zoeken om het huidige systeem 'het kind centraal' in stand te houden.

Geniet van de feestdagen en voor straks een voorspoedige pedagogische verbouwing in 2005. Echt iets om naar uit te kijken!