[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/bbcode.php on line 472: preg_replace(): No ending delimiter '/' found
[phpBB Debug] PHP Notice: in file /includes/functions_content.php on line 652: preg_replace(): The /e modifier is no longer supported, use preg_replace_callback instead
PABOforum.nl PABOforum.nl • Toon onderwerp - Kinderen begeleiden in het rouwproces

Kinderen begeleiden in het rouwproces

Hoe ga je om als er een kind, ouder of collega komt te overlijden. Geef elkaar tips en deel de ervaringen met elkaar.

Moderator: miekiemousie

Kinderen begeleiden in het rouwproces

Berichtdoor suzanne1804 op 24 jun 2008, 08:52

Kinderen begeleiden in het rouwproces
Rouwtherapeute Winnie Stroomberg was gast in Opvoeden en Zo. Zie ook de uitzending Opvoeden & Zo, maar hieronder geeft ze nog extra informatie en tips uit haar praktijk.

Bij het begeleiden van groepen onderstreept Winnie Stroomberg altijd dat ieders verdriet even belangrijk is en ook zo behandeld moet worden. Leedconcurrentie is uit den boze, wat voor de Ă©Ă©n een groot verlies is, is voor de ander minder zwaar.
Als een kind een ouder verliest, geeft dat een gevoel van onveiligheid. Bovendien zal het gemis van die ouder in alle fasen van zijn ontwikkeling voelbaar zijn, dat werkt door in de volwassenheid. Een verlies van broer of zus is in die zin anders: je vraagt je vaak af hoe hij of zij iets gedaan zou hebben: wat zou hij gestudeerd hebben, zou hij vader zijn geworden?

Rouwen per leeftijd
Baby’s rouwen natuurlijk niet met woorden, maar je kunt wel fysiek aan ze zien dat ze bijvoorbeeld hun moeder of vader die overleden is missen. Ook zijn ze erg gevoelig voor sfeer.
Peuters en kleuters hebben nog weinig besef van dood, ze weten niet dat het onomkeerbaar is. Dus stellen ze vragen als: “Wanneer komt papa terug?” en “Is hij er dan wel met mijn verjaardag?”
Kinderen van een jaar of 6, 7 hebben vaak interesse in praktische aspecten van de dood, en kunnen daarom soms met schokkende vragen op de proppen komen: “Als oma onder de grond ligt, eten de wormen haar dan op?” of zeggen: “Dan krijg ik geen cadeautje meer van oma!” Sommige kinderen reageren juist nauwelijks, het is te onwerkelijk voor ze en ze beschermen zichzelf. Ze gaan gewoon spelen alsof er niets gebeurd is.
Weer iets later, een jaar of 9, 10 weten ze dat de dood onomkeerbaar is en vinden dat enorm lastig. Ze zien ook goed welke effecten de dood van de dierbare heeft op gezinsleden en houden daar veel rekening mee. Ze zien ook in: als papa dood kan mama ook dood gaan, en ik ook. Dat maakt het leven onveilig.
Pubers vanaf 12 jaar zijn meer bezig met zingeving: wat is leven, wat is dood, en waartoe dient het? Soms lopen ze daar niet mee te koop, maar overdenken ze dat in stilte op hun kamer. Vaak wordt dan gedacht: hij is rustig, het gaat vast goed met hem, maar dat hoeft niet zo te zijn. Andere pubers komen juist in opstand. Moeilijk is om dan te bepalen welk gedrag te wijten is aan de puberteit en welk aan het rouwen.

Tips voor ouders
Wees helder in wat je vertelt aan het kind: als iemand doodziek is, moet je dat niet verbloemen. En als iemand sterft, is hij niet ‘in een lange slaap gevallen’ of ‘op reis gegaan’, want dan denkt een kind dat de dode wel weer wakker wordt en weer terugkeert van zijn reis. Andersom kan gaan slapen iets heel angstigs worden voor een kind, net zoals op reis gaan.
Vertel de waarheid: een kind kan wel wat hebben!
Luister ook naar je kind, naar wat hij vertelt, en kijk ook naar zijn spel. En wees niet gauw bang: een begrafenis naspelen is zijn manier om de indrukken te verwerken (zoals volwassenen het eindeloos kunnen vertellen). Als het allemaal maandenlang aanhoudt, of als het kind zich juist op geen enkele manier uit over de gebeurtenis, is er wellicht wel reden tot zorg

Wanneer is het zorgelijk?
- Als een kind niet de oude is na verloop van tijd (houd ongeveer een jaar aan)
- Als het slecht blijft slapen
- Als het klachten krijgt, pijn heeft – dat kan duiden op psychische klachten
- Als het kind te lang vermoeid blijft
- Als het een terugval in ontwikkeling krijgt: plotseling weer gaan duimen of bedplassen
- Als het buitensproportioneel emotioneel is
- Als er al eerder een groot verdriet was: overlijden of scheiding
- Als een kind al een ontwikkelingsachterstand heeft, bijvoorbeeld Down of autisme

Rouw gaat nooit over, hoewel scholen dat na verloop van tijd wel weer veel van kinderen gaan verwachten. Dat kan heel moeilijk zijn. Concentratieproblemen bij proefwerken kunnen ook na anderhalf jaar opspelen, zeker als die proefwerkperiode rond de sterfdatum ligt. Houd als school dus de situatie thuis in de gaten. Een kind mag nooit de indruk krijgen dat de school vergeten is het een dierbare verloren heeft. Verdriet kan zich op elk moment manifesteren, houd daar rekening mee en wees nieuwsgierig, vraag af en toe hoe het gaat.

Bij rouw binnen een gezin is het belangrijk dat:
- Er structuur en regelmaat in het gezin is.
- De ouder goed voor zichzelf zorgt: als het ‘goed’ gaat met de ouder, straalt dat af op de kinderen.
- Er hulp van buitenaf komt, je hoeft het niet alleen te doen als ouder.
- De ouder open is in zijn verdriet, maar ook zorgt dat het kind verdrietig kan zijn – een kind houdt zich vaak groot als het zijn ouder ziet huilen.
- Kinderen betrokken worden bij het afscheid van de dierbare, bij de begrafenis of crematie. Kinderen hebben vaak goeie ideeën over de invulling van een uitvaart. Misschien willen ze zelf iets zeggen, tekenen, willen ze muziek uitkiezen of helpen met het schrijven van de rouwkaart. Ook school kan hierbij helpen.

De dood als taboe
Winnie vindt dat er te veel onwetendheid is over hoe kinderen rouwen en wat kinderen weten over de dood. Veel ouders laten het onderwerp uit angst/onwetendheid liggen, terwijl het juist goed is als je er af en toe met je kind over praat. De herfst, als de natuur ‘afsterft’ is een mooie periode of metafoor om het eens over de dood te hebben. Zo voorkom je dat kinderen hun ideeĂ«n over de dood zelf invullen door wat ze zien in games en in films (moordenaar schiet om zich heen, dode komt weer tot leven, want hij heeft zeven levens). Leg een kind dus duidelijk uit wat dood zijn betekent. Zo is het niet vreemd meer voor een kind en ontwikkelt een kind een systeem om er mee om te gaan. Wees ook niet bang dat kinderen het een eng onderwerp vinden, ze kunnen best wat hebben en zien zelf de beladenheid van een onderwerp vaak helemaal niet.

Het belang van rituelen bij rouw
Rituelen zijn voor kinderen vaak een hele steun bij het verwerken. Dat kan een plekje in de kamer zijn met een foto en kaarsen of een samenkomst, viering of bezigheid. Het biedt structuur in gevoelens, een kind hoeft zich niet meer te verliezen maar kan het beheersen. Dat voelt veilig. Tijdens of bij zo’n ritueel kunnen kinderen herinneringen ophalen. Mooie, maar ook minder mooie. Dat is net zo belangrijk, de dode hoeft niet geïdealiseerd te worden.
Begin zo snel mogelijk met een ritueel, maar doe het samen: een ritueel opdringen werkt niet. Iets kan voor de Ă©Ă©n fijn voelen, de ander heeft er misschien niets aan.


Een forum over verschillende leer- en gedragsproblemen, waaronder: autisme, dyslexie, hoogbegaafdheid, ADHD, maar ook rouw- en verdrietverwerking, lesideeën, vormen van onderwijs, e.d.
Avatar gebruiker
suzanne1804
PABOforum Baby
 
Berichten: 21
Geregistreerd op: 28 jan 2008, 14:20
Groep: 0
Functie:

Re: Kinderen begeleiden in het rouwproces

Berichtdoor Joke op 20 aug 2008, 11:53

Ook hier is het een en ander over dit onderwerp te vinden:
viewtopic.php?f=64&t=19311&hilit=
Turn can'ts into cans and dreams into plans.
(Lees mijn blogs op http://www.positiefleren.nl/jufjedermann.php en http://www.positiefleren.nl/superjuf.php )
Avatar gebruiker
Joke
Paboforumholist
 
Berichten: 16900
Geregistreerd op: 01 jan 2004, 15:37
Woonplaats: westen van Nederland
Groep: 0
PABO jaar: 0


Keer terug naar Omgaan met de dood

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 3 gasten